Informacja Ministra Finansów dla rolników dokonujących zakupu paliw wykorzystywanych w gospodarstwie rolnym 2015-11-02 0749 Art. czytany: 3555 razy Informacja Ministra Finansów dla rolników dokonujących zakupu paliw wykorzystywanych w gospodarstwie rolnym (pismo z dnia 30 września 2015 r. znak PT3.0723.1.2015.DAY7132) Informuję, że na terytorium Polski zaobserwowano nasilenie zjawiska oszustw w obrocie paliwami. Nabywcami paliwa od oszustów mogą być w coraz większym stopniu rolnicy, prawdopodobnie nieświadomi uczestnictwa w takim procederze. Ustalenia poczynione wskutek działań kontrolnych służb skarbowych prowadzą do wniosku, że nadużycia w obrocie paliwami przyjmują często formę zorganizowaną (tzw. transakcje karuzelowe). Przez karuzelę podatkową należy rozumieć sieć kilku, kilkunastu (rzadziej kilkudziesięciu) podmiotów, które tworzą pozory legalnych transakcji handlowych, a ich prawdziwym celem jest wyłudzenie z urzędu skarbowego zwrotu podatku VAT. W procederze tym istotnym elementem jest wykorzystanie tzw. słupów (podmiotów z reguły nieposiadających majątku, z założenia nierozliczających podatku). Osobami uczestniczącymi w łańcuchu transakcji mających na celu wyłudzenia podatku mogą być również podmioty (m.in. rolnicy), które nieświadomie uczestniczą w procederze wyłudzeń, kupując paliwo po bardzo niskiej cenie (tak atrakcyjna cena nie mogłaby być zastosowana, gdyby podmioty uczestniczące w łańcuchu transakcji prawidłowo rozliczały podatek). Najczęściej zaniżona cena pełni funkcję „wabika' mającego skłonić uczciwego klienta do nabycia określonego towaru od oszusta podatkowego. Przedstawiając problem nadużyć w obrocie paliwami należy również podkreślić, że to konsument (w opisywanym przypadku rolnik) płaci podatek w cenie paliwa. W wyniku nadużyć podatek ten (uiszczony przez konsumenta w zapłacie) nie trafia do budżetu, lecz wzbogaca nieuczciwego sprzedawcę. Do najbardziej istotnych konsekwencji uczestnictwa w takim procederze należą: 1. Zakwestionowanie u rolnika prawa do odliczenia podatku naliczonego w podatku VAT. W pierwszej kolejności należy wskazać, że organy podatkowe mogą zakwestionować prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej zakup paliwa przez rolnika, w przypadku gdy rolnik dokonujący odliczenia podatku (tj. rolnik, który rozlicza podatek VAT) „wiedział lub powinien był wiedzieć', że kupił paliwo od oszusta, który nie zapłaci podatku do urzędu skarbowego. W związku z powyższym przed nabyciem paliwa rolnik powinien zasięgnąć dokładnych i sprawdzonych informacji na temat podmiotu, od którego zamierza nabyć paliwo, w celu upewnienia się co do jego wiarygodności. Ponadto rolnik powinien zwrócić uwagę, czy zakup paliwa odbywa się w warunkach typowych dla takich transakcji. Na fakt, że transakcja zakupu paliwa odbiega od typowych warunków mogą wskazywać następujące okoliczności: • możliwość zapłaty za paliwo wyłącznie gotówką kierowcy lub przedstawicielowi dostawcy, najczęściej nieznanemu, • wyjątkowo atrakcyjne warunki cenowre zakupu paliwa, • nietypowa pozabiurowe okoliczności zawierania transakcji (parkingi, lokale ogólnodostępne, internet, SMS, telefon), niestandardowe zachowania osób dostarczających paliwo, np. brak zgody na wylegitymowanie się przez sprzedającego, za br; br tzw. Wz, do wożącego paliwo czy pobierającego gotówkę, up paliwa bezpośrednio z cystern, c możliwości identyfikacji osoby wystawiającej fakturę, c wszystkich właściwych dokumentów sprzedaży (dokumentu wydania adectwa jakości, koncesji, niewystawienie faktury), up paliwa od podmiotu, dla którego taka sprzedaż nie stanowi podstawowego za pn filu działalności, br możliwości bezpośredniego kontaktu z podmiotem sprzedającym paliwo (kłntakt wyłącznie telefoniczny, dostawa paliwa przez inne podmioty, br: k możliwości omówienia warunków współpracy w siedzibie podmiotu, br v możliwości zawarcia umowy w formie pisemnej, brak możliwości odbioru pa iwa w miejscu prowadzenia działalności przez podmiot sprzedający paliwo), pr ywóz paliwa w pojazdach/zbiornikach nieprzeznaczonych do przewozu towarów ni< Dezpiecznych. 2. NałożeŁie na rolnika obowiązku zapłaty podatku VAT „za sprzedawcę1' w drodze odpow sdzialności solidarnej. Kolejn rolnik podatk podate podatk odbyw negatywną konsekwencją zakupu paliwa od oszusta jest możliwość nałożenia na obowiązku zapłaty podatku VAT od zakupionego paliwa, w przypadku gdy nie rozliczy nieuczciwy sprzedawca. Dotyczy to zarówno rolników rozliczających VAT, jak również tzw. rolników ryczałtowych. W szczególności ryzyko zapłaty za nieuczciwego sprzedawcę może pojawić się w przypadku gdy zakup paliwa się w nietypowych warunkach oraz gdy cena paliwa, którą oferuje sprzedawca jest niższa niż w przypadku innych sprzedawców. znaczą o Rolnic w w Minis a gwarai cyjną Minist strony http ij aucu mogą uwolnić się od ryzyka płacenia podatku za nieuczciwego sprzedawcę prz)ł>adku gdy kupują paliwo u sprawdzanych sprzedawców, co ma miejsce m.in. prz> >adku nabywania paliwa od podmiotów wpisanych do prowadzonego przez Finansów w formie elektronicznej wykazu podmiotów, które złożyły kaucję Wykaz ten jest udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej rstwa Finansów na stronie www.mf.gov.pl w dziale Administracja podatk|>wa/Działalność/Kaucja gwarancyjna. Wejście do wykazu jest również możliwe ze www.finanse.mf.gov.pl w menu V AT/Kaucja gwarancyjna; link bezpośredni: a-gwarancyjna.mofh et. gov.pl/. 3. Nałoż( lie na rolnika obowiązku zapłaty podatku akcyzowego „za sprzedawcę'' IOI zema Kupuj poch zobowiązany akcyz? paliwo niewiadomego lub nielegalnego pochodzenia, gdy nie jest znane źródło paliwa i nie jest możliwe ustalenie sprzedawcy paliwa, rolnik może zostać do zapłacenia akcyzy, jeżeli nie zrobił tego sprzedawca. Ryzyko zapłaty za dostawcę paliwa wystąpi np. w sytuacji, gdy rolnik odmówi ujawnienia sprzedlwcy lub wskaże podmiot nieistniejący. Aktualnie obowiązująca stawka akcyzy dla olejów napędowych o kodzie CN 2710 19 41 oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych < lejów z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębi /ch przepisach wynosi 1171,00 zł/1000 1. W przypadku gdy olej napędowy nie spełni; wymogów jakościowych należy zastosować stawkę akcyzy wnoszącą 1797.( ) zł/l 0001. 4. Nałożenie na rolnika obowiązku zapłaty opłaty paliwowej „za sprzedawcę'. Jeżeli rolnik zostanie zobowiązany do zapłacenia akcyzy w związku z zakupem paliw z niewiadomego lub nielegalnego źródła, to konsekwencją tego będzie konieczność opłacenia przez rolnika również opłaty paliwowej. Obowiązująca w 2015 r. stawka opłaty paliwowej dla olejów napędowych wynosi 288,05 zł/1000 1. 5. Możliwość zakwestionowania u rolnika zwrotu akcyzy, o który ubiegają się rolnicy w urzędzie gminy. Rolnicy mogą uzyskać zwrot podatku akcyzowego zapłaconego przy zakupie oleju napędowego używanego do produkcji rolnej. Limit zwrotu podatku akcyzowego w 2015 r. wynosi 81,70 zł za każdy ł ha użytków rolnych. W tym celu rolnik występuje (w zależności od miejsca położenia gruntów) do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, dołączając do wniosku faktury dokumentujące zakup oleju napędowego. Podstawą do zwrotu podatku akcyzowego moga^ być wyłącznie faktury, które stanowią rzeczywisty dowód zakupu oleju napędowego przez rolnika (tj. dokumentują transakcje, które rzeczywiście miały miejsce, wystawał je podmiot dokonujący legalnego obrotu paliwami, nie zaś np. podmiot nieistniejący, a przedmiotem dostawy był olej napędowy). W przypadku gdy faktury' przedstawione przez rolnika nie będą dokumentoyyać rzeczywistego zakupu oleju napędoyvego (będą to tzyv. puste faktury), zyvrot podatku akcyzowego może zostać zakyvestionowany. W sytuacji natomiast gdyby okazało się w terminie późniejszym, że rolnik pobrał nienależnie zwrot podatku akcyzoyvego będzie on zobowiązany do jego zwrotu wraz ze stosownymi odsetkami. 6. Odpowiedzialność karno-skarbową. Nabycie paliyva od oszusta na podstawie faktur, które są niezgodne z rzeczywistością oraz posługiw/anie się przez podatnika takimi fakturami przed organami podatkowymi w ramach dokonywania rozliczenia podatku (przykładowo VAT czy akcyzowego) może prowadzić do odpowiedzialności za przestępstwo lub yyykroczenie skarbowe na podstawie ustawy Kodeks karny skarboyyy, za co grozi kara grzywny (od 175 zł do 16,8 min zł), kara pozbawienia yvolności do 5 lat albo obie te kary łącznie. Podobne konsekwencje poniesie podatnik, który przez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego stanu rzeczy yvproyvadza w błąd właściwy organ narażając na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, w7 szczególności podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, podatku akcyzoyyym, zwrot nadpłaty lub jej zaliczenie na poczet zaległości podatkowej lub bieżących albo przyszłych zobowiązań podatkowych. Posługiyyanie się nierzetelnymi fakturami może stanowić ponadto czyn zabroniony podlegający karze grzywny od 175 zł do 16,8 min zł. Z kolei nabycie oleju opakwego, bez yyzgłędu na to czy dokonane w sposób legalny, czy też nie, i jego następne użycie jako napędoyyego, zagrożone jest karą grzywny (od 175 zł do 16,8 min zł), karą pozbawienia wolności do 2 lat albo obu tym karom łącznie. Podsumowujące, potencjalne zagrożenia dla rolnika z tytułu zakupu „nielegalnego' paliwa zdecydowanie przewyższają korzyści, jakie może on uzyskać z tytułu „atrakcyjnej' ceny jego zakupu. Powyższe ilustruje następujący przykład: Rolnik zakupił 1.000 litrów „nielegalnego' oleju napędowego niespełniającego wymagań jakościowych po cenie brutto 4,50 zł/l (o 50 gr/1 niższej niż w przypadku „legalnego' zakupu). Z tego tytułu rolnik uzyskuje zysk w wysokości 500 zł. Jednocześnie jednak rolnik może ponieść straty w wysokości 3.877 zł. Na kwotę tych strat składać się będą: 1) należności na rzecz Skarbu Państwa, których może dochodzić naczelnik urzędu celnego: • 1.797 zł - podatek akcyzowy, • 288 zł - opłata paliwowa. 2) kwoty zakwestionowanych odliczeń czy zwrotu podatku, przysługujących rolnikowi przy „legalnym' nabyciu: • 950 zł (zwrot podatku akcyzowego), • 842 zł (odliczenie podatku VAT). RYZYKO « 500 zł - 3.877 zł = - 3.377 zl Jednocześnie należy7 podkreślić, iż kwota straty może być znacznie wyższa w przypadku min. gdy dojdzie do nałożenia na rolnika obowiązku zapłaty podatku „za sprzedawcę' w drodze odpowiedzialności solidarnej czy też do nałożenia na rolnika kary7 w7 drodze odpowiedzialności karnoskarbowej. Ponadto wskazania wymaga, że paliwo pochodzące z niewiadomego źródła często nie spełnia norm jakościowych, jednym bowiem z typowych procederów uprawianych przez osoby dopuszczające się oszustw7 w obrocie paliwami jest odbarwianie oleju opałowego przy7 pomocy kwasu siarkowego i sprzedawanie go jako oleju napędowego. W momencie zakupu rolnik nie jest w7 stanie odróżnić nabytego odbarwionego oleju opałowego od oleju napędowego. Inną metodą jest dodawanie do oleju opalowego odpadów chemicznych lub tanich rozpuszczalników i sprzedaży go jako oleju napędowego. Używanie takiego paliwa może prow7adzić do aw7arii silników7 maszyn rolniczych, a w konsekwencji skutkować koniecznością przeprowadzenia kosztownych napraw7 tych urządzeń. Mając na uw7adze powyższe, nabywając paliwo w dobie nasilenia zjawiska oszustw w7 sektorze paliwowym, rolnicy mogą ustrzec się uczestnictwa w takim procederze w7 następujący sposób: • bardzo uważnie dobierać kontrahentów, od których zakupią pal iwo, • dokonywać zakupu w firmach o niebudzącej wątpliwości renomie, • zawierać transakcje - umowy grupowo, z wyznaczeniem lidera fachowca paliwowo-finansowego, celem zmniejszenia kosztów7 biurokracji oraz zapewnienia możliwości negocjacji dużego upustu, • zawierać transakcje w biurze (najlepiej firmy sprzedającej z udziałem jej właściciela lub szefa) w7 godzinach pracy biura • unikać zakupu paliwa w przypadku gdy okoliczności, w jakich odbywa się sprzedaż są nietypowe i budzą wątpliwości, • zawierać transakcje bezgotówkowe. • w przypadku płatności w formie gotówkowej należy upewnić się, że osoba przyjmująca należność jest wskazana z imienia i nazwiska na dowodzie KP oraz jest upoważniona przez sprzedawcę do odbioru gotówki, • w przypadku dokonywania transakcji z udziałem pośrednika żądać dowodów, że osoba podająca się za pośrednika może występować w imieniu sprzedawcy (umowa pośrednictwa, telefon do sprzedawcy), • żądać oryginalnych dokumentów (KRS, zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, REGON, NIP, koncesja), z których należy pewne dane wynotować - celem sprawdzenia - nr dokumentu, data wydania, organ wystawiający dokument, data ważności od... do... - nawet zażądać kserokopii tych dokumentów), • przy każdej dostawie żądać oprócz faktury obowiązkowo świadectwa jakości paliwa, które również należy poddać sprawdzeniu (telefon do wystawcy), • sprawdzać czy sprzedawcy paliwa są zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT, Sprawdzenie statusu podmiotu w VAT jest dostępne pod linkiem https://pfr.mf.gov.pl/?link:=vat • sprawdzać czy sprzedawcy paliwa są wymienieni w prowadzonym przez Ministra Finansów7 w formie elektronicznej wykazie podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną • sprawdzać czy sprzedawcy paliwa są w7 bazie przedsiębiorstw posiadających koncesje w zakresie obrotu paliwami. Baza przedsiębiorstw posiadających koncesje znajduje się na stronie internetowej Urzędu Regulacji Energetyki pod linkiem: http://fcip.ure.gov.pl^ip/import/^ • przy zakupie znaczących ilości paliwa pobrać próbki w obecności dostawcy przed zlaniem, które należy dobrze zabezpieczyć i zachować do ewentualnych sporów7 (pobór próbek powinien być w miarę fachowy i do właściwych naczyń). Pobrane próbki pozwolą na ocenę czy sprzedawane paliw7o spełnia normy jakościowe (czyjego zakup jest „bezpieczny' dla rolnika). Narastający problem oszustw w7 obrocie paliwami jest niezwykle szkodliwy nie tylko dla budżetu państwa, ale również dla znaczących jego konsumentów7, w tym rolników, którzy nieświadomie uczestnicząc w procederze nadużyć, mogą narazić się na opisane powyżej negatywne konsekwencje.